Historia i pochodzenie ghee
Starożytne Indie:
Ghee jest wspomniane w starożytnych tekstach indyjskich, takich jak Wedy, które są datowane na około 1500-1200 p.n.e. W kulturze wedyjskiej ghee miało nie tylko znaczenie kulinarne, ale również religijne i rytualne. Było używane w ofiarach ogniowych (yagna) jako dar dla bogów, co miało zapewnić obfitość i pomyślność.
W medycynie ajurwedyjskiej ghee jest cenione za swoje właściwości lecznicze. Uważano, że wspomaga trawienie, wzmacnia układ odpornościowy i poprawia funkcjonowanie mózgu. Ajurweda stosuje ghee w wielu terapii, zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, na przykład do masaży.
Kuchnia i tradycja:
Ghee od wieków jest podstawowym tłuszczem używanym w kuchni indyjskiej do smażenia, pieczenia i jako dodatek do potraw. Dzięki swojej wysokiej temperaturze dymienia (ok. 250°C) i długiemu okresowi przydatności do spożycia, jest idealne do gotowania w wysokich temperaturach.
W Indiach ghee jest symbolem czystości i dobrobytu. W niektórych regionach Indii, szczególnie w kuchni bengalskiej, ghee jest dodawane do potraw na zakończenie gotowania, aby nadać im bogaty aromat i smak.
Rozprzestrzenienie się ghee:
Z czasem ghee zdobyło popularność poza Indiami, szczególnie w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. W tych regionach ghee jest znane pod różnymi nazwami, np. „samna” w Egipcie.
Współcześnie ghee zyskało popularność również w krajach zachodnich, głównie za sprawą rosnącego zainteresowania dietą ketogeniczną i paleo, gdzie jest cenione za wysoką zawartość tłuszczu i brak białek mlecznych, które mogą powodować nietolerancje.
Masło ghee, czyli klarowane masło, ma wiele korzystnych właściwości zdrowotnych i kulinarnych, dzięki którym jest cenione zarówno w tradycyjnej medycynie, jak i nowoczesnej diecie.
Dlaczego warto korzystać z masła Ghee codziennie?
Wysoka temperatura dymienia
Ghee ma jedną z najwyższych temperatur dymienia (ok. 250°C), co czyni je idealnym tłuszczem do smażenia i gotowania w wysokich temperaturach. Dzięki temu nie dochodzi do rozpadu tłuszczu na szkodliwe związki.
Bogactwo tłuszczów nasyconych
Ghee jest bogate w zdrowe tłuszcze nasycone, które dostarczają organizmowi energii. Tłuszcze te pomagają wchłaniać witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, takie jak witamina A, D, E i K.
Zawiera także kwas masłowy (butyran), który ma działanie przeciwzapalne i wspiera zdrowie jelit.
Bez laktozy i kazeiny
Ponieważ ghee jest klarowane, podczas procesu usuwane są białka mleczne, takie jak kazeina i laktoza. Dzięki temu jest lepiej tolerowane przez osoby z nietolerancją laktozy lub alergią na kazeinę.
Bogate w antyoksydanty
Ghee zawiera antyoksydanty, które pomagają neutralizować wolne rodniki i mogą przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka chorób związanych z procesami oksydacyjnymi, w tym chorób serca i nowotworów.
Właściwości przeciwzapalne i wspierające zdrowie jelit
Ghee zawiera kwas masłowy, który wspiera zdrowie jelit, pomaga w leczeniu stanów zapalnych oraz może mieć pozytywny wpływ na leczenie chorób przewodu pokarmowego, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna.
Poprawia funkcje mózgu
W ajurwedzie ghee jest uważane za substancję wspierającą funkcje mózgowe i poprawiającą pamięć. Uważa się, że tłuszcze zawarte w ghee wspierają rozwój i funkcjonowanie mózgu.
Długotrwałe przechowywanie
Ghee ma bardzo długi okres trwałości, nawet bez konieczności przechowywania w lodówce. Dzięki temu można je przechowywać przez wiele miesięcy, co jest wygodne w kuchni.
Lepsza przyswajalność witamin
Tłuszcze zawarte w ghee pomagają w przyswajaniu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak witamina A, D, E i K. Dlatego jest często dodawane do potraw bogatych w te witaminy, aby poprawić ich biodostępność.
Skład i wartości odżywcze masła Ghee
Tłuszcze
- Nasycone: Ghee zawiera około 60-65% tłuszczów nasyconych, które są stabilne pod wysoką temperaturą, co czyni je idealnym do smażenia.
- Jednonienasycone i wielonienasycone: Około 25-30% to tłuszcze jednonienasycone, takie jak kwas oleinowy, oraz niewielka ilość tłuszczów wielonienasyconych, które są korzystne dla zdrowia serca.
Witaminy
- Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: Ghee jest bogate w witaminy A, D, E i K, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, wspierając wzrok, układ odpornościowy, zdrowie skóry oraz krzepnięcie krwi.
- Witamina B12
Kwasy tłuszczowe
- Kwas masłowy (butyric acid): Wspiera zdrowie jelit, działa przeciwzapalnie i może pomagać w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego.
- Kwas linolowy sprzężony (CLA): Ma właściwości antyoksydacyjne i może wspierać redukcję tkanki tłuszczowej.
- Kwasy omega-3 i omega-6: Ważne dla funkcjonowania mózgu i zdrowia serca.
Brak laktozy i kazeiny
- Proces klarowania usuwa większość laktozy i białka mleka (kazeiny), co sprawia, że ghee jest lepiej tolerowane przez osoby z nietolerancją laktozy lub alergią na białka mleka.
Masło Ghee na skórę
Masło ghee było i nadal jest stosowane do pielęgnacji skóry, między innymi do:
- zmiękczania i nawilżania skóry
- zapewnienia naturalnego blasku
- rozjaśniania przebarwień i ciemnych plamy na twarzy i skórze
- poprawy kondycji suchej lub uszkodzonej skóry
- ochrony przed chłodem, mrozem, suchą, wietrzną pogodą
- leczenia popękanych ust, infekcji w kącikach ust
- zmniejszenia cieni pod oczami
- leczenia drobnych skaleczeń, ran i siniaków
Ghee jest często używane w Indiach do pielęgnacji włosów. Witaminy A i E pomagają zmiękczyć włosy, a przeciwutleniacze pomagają w usuwaniu toksyn powodujących uczucie ciężkości i puszenie się.
Świetnie sprawdza się również do:
- demakijażu
- maseczek kosmetycznych
- Smarowania pięt i suchych łokci
- leczenia ran po trądziku, blizn, zgrubień
W Ajurwedzie zastosowanie masła Ghee jest praktykowane w infekcjach pochwy
Potencjalne korzyści ghee w leczeniu infekcji pochwy:
- Działanie przeciwzapalne: Ghee zawiera kwas masłowy, który ma właściwości przeciwzapalne. Może to pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych i podrażnień związanych z infekcjami pochwy.
- Nawilżenie i ochrona: Ghee jest bogate w tłuszcze, które mogą działać jako naturalny środek nawilżający, pomagając utrzymać nawilżenie błon śluzowych. Może to być pomocne w łagodzeniu suchości i podrażnień, które czasami towarzyszą infekcjom pochwy.
- Działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze: Niektóre źródła sugerują, że ghee może mieć właściwości antybakteryjne i antygrzybicze, co może wspomagać walkę z infekcjami bakteryjnymi i grzybiczymi.
Ghee ma naprawdę wiele zastosowań i ogrom korzyści. Stosowanie masła Ghee w kuchni, do pielęgnacji ciała zarówno od wewnątrz jak i od zewnątrz przynosi naszemu organizmowi wiele benefitów, których nie spodziewaliśmy się osiągnąć.
Używanie balsamów, płynów do kąpieli, innych produktów kosmetycznych, czyli w większości związków chemicznych powodujących choroby, nie zdajemy sobie sprawy jak zatruwamy swój organizm. Masło, łój wołowy, to najtańsze a zarazem najbezpieczniejsze i najskuteczniejsze rozwiązania dla naszych problemów skórnych.
Masło Ghee a ketoza
Ghee, czyli klarowane masło, jest popularnym składnikiem w diecie ketogenicznej ze względu na jego wysoką zawartość tłuszczu i brak węglowodanów. Ghee może wspierać wchodzenie i utrzymanie stanu ketozy na kilka sposobów:
Wysoka zawartość tłuszczu
Ghee jest praktycznie czystym tłuszczem, z minimalną ilością białka i zerową zawartością węglowodanów. Ponieważ dieta ketogeniczna opiera się na wysokim spożyciu tłuszczów przy jednoczesnym ograniczeniu węglowodanów, ghee idealnie wpisuje się w ten model żywienia. Spożycie tłuszczu z ghee pomaga w produkcji ketonów, które są podstawowym źródłem energii w ketozie.
Brak laktozy i kazeiny
W procesie klarowania masła usuwane są białka mleczne (kazeina) i laktoza, co czyni ghee bezpiecznym dla osób z nietolerancją laktozy lub alergią na kazeinę. Dla osób na diecie ketogenicznej, które mogą mieć wrażliwość na te składniki, ghee jest doskonałą alternatywą.
Szybsze wchłanianie tłuszczu
Ghee zawiera średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCT), które są szybko metabolizowane przez wątrobę i przekształcane w ketony. MCT mogą przyspieszyć proces wchodzenia w ketozę, dostarczając organizmowi natychmiastowego źródła energii w postaci ketonów.
Stabilizacja poziomu glukozy we krwi
Spożywanie tłuszczów takich jak ghee pomaga stabilizować poziom cukru we krwi, co jest kluczowe w diecie ketogenicznej. Stabilny poziom glukozy wspiera produkcję ketonów, a tym samym utrzymanie stanu ketozy.
Wsparcie dla mózgu i układu nerwowego
Tłuszcze zawarte w ghee wspierają funkcjonowanie mózgu, co jest ważne, gdy organizm przestawia się na korzystanie z ketonów jako głównego źródła energii. W ketozie mózg zużywa ketony jako efektywne źródło paliwa.
Ghee jest doskonałym składnikiem diety ketogenicznej, pomagając w szybkim wejściu w stan ketozy i utrzymaniu tego stanu dzięki wysokiej zawartości tłuszczu, braku węglowodanów oraz wsparciu dla stabilizacji poziomu glukozy we krwi. Spożywanie ghee może także przynieść korzyści osobom z wrażliwością na białka mleczne.